Artikel uit de oude doos.
Onder het motto ‘Uit de oude doos’ stoffen we af en toe een discussie of artikel af voor op dit blog. Want sommige thema’s die te maken hebben met storytelling zijn tijdloos en zijn ook voor een nieuwe generatie verhalenvertellers nog interessant. Deze keer de vraag: kan je als vrouw vertellen vanuit het perspectief van een man? (Of andersom natuurlijk.)
Een aantal jaar geleden stelde een beginnend verteller op ons discussieforum deze vraag: ‘Kan ik als vrouw een verhaal vertellen vanuit een man?’ Ik wil niet als verteller over de man vertellen maar de man vertelt zijn eigen verhaal. Kan dit? En kunnen jullie tips geven waar ik dan op moet letten - naast het feit dat ik misschien geen rokje aan moet trekken? Hieronder vind je een samenvatting van de interessantste reacties.
Een verteldocent
Ik vind dat dit kan. Als je mensen echt meeneemt in je verhaal, in je personage denk ik dat het publiek zich er tijdens de vertelling niet echt meer bewust van is dat er een vrouwelijke verteller staat die een man speelt. Belangrijk is om je goed te verdiepen in je vertelpersonage: Wie is het? Hoe staat hij in het leven? Hoe denkt hij? Hoe is de verhouding met de andere personages in het verhaal? Op de website van de Vertelacademie staat een werkblad over perspectief dat je bij je voorbereiding kan helpen.
Een mannelijke verteller
Je maakt het jezelf niet gemakkelijk. Ik heb het een keer gedaan als volgt: ik ben begonnen met te vertellen wat en hoe de vrouwelijke hoofdpersoon dacht, haar emoties enzovoort. Vandaar nam ik het als vrouw over en begon aan het eigenlijke verhaal. Je hebt dan een soort van inleiding. Mijn indruk toen was dat het werkte, maar ik moet je eerlijk bekennen dat het mij niet meeviel.
Een vrouwelijke verteller
Als je het verhaal goed verteld, het zélf voor je ziet en dat (met de gebruikelijke verteltechnieken) aan je publiek overbrengt, dan is er niemand die er nog op let dat jij toevallig van het andere geslacht bent. Wanneer je vertelt vanuit het perspectief van een fantasiewezen of zelfs een voorwerp, is er toch ook niemand die zegt: "Ja maar, die verteller is een mens?!"
Ik kan me trouwens voorstellen dat het voor (jonge) kinderen wel uitmaakt, omdat het voor hen in het algemeen lastiger is om iets vanuit een ander perspectief te zien.
Een dramadocent
Ik had een examenklas met alleen maar vrouwen. In hun eindexamenproductie zat onvermijdelijk toch in elk geval één mannenrol. Met die studente ben ik eerst op zoek gegaan naar de kenmerken van het karakter van de rol. Eigenlijk bleken die wezenlijker dan de vraag wat mannelijk of vrouwelijk is!
Daarna begon ze mannen te observeren en innerlijk mee te bewegen met hun bewegingspatroon. En toen ontdekte ze opeens een paar kenmerkende verschillen: manieren van lopen, staan, zitten die zij zelf nóóóóit zo zou doen. Die in haar rol integreren heeft haar enorm geholpen en haar enorm veel lol opgeleverd!
Conclusie
Het is zeker mogelijk om vanuit het perspectief van een ander geslacht te vertellen, maar gemakkelijk is het niet. Het vraagt goede voorbereiding, maar is beslist ook een leuke en leerzame uitdaging om een keer uit te proberen.